Wat te doen als je peuter of kleuter niet goed slaapt?

Eén van de grootste struggles als ouder: kinderen die niet goed slapen. Of het nu gaat om niet zelf in slaap kunnen komen, ‘s nachts niet doorslapen of een slaapritme opbouwen. Gelukkig heeft kinderslaapcoach Susanne Willekes de tips en tricks die je hierbij perfect kan gebruiken.

Als eerste gecertificeerde kinderslaapcoach in Nederland begeleidt Susanne Willekes al bijna acht jaar lang gezinnen. Of het nu baby’s, dreumesen, peuters of kleuters met slaapproblemen zijn, Susanne weet gelukkig raad. Om haar kennis met zoveel mogelijk mensen te delen, legt ze in haar bestsellers Slaap! Hoe baby’s van 0-12 maanden doorslapen en Slaap! voor dreumes en peuter veelvoorkomende slaapproblemen uit en geeft ze bruikbare tips.

"Hiervoor gebruik ik altijd een handig schema:

• Een kindje van tussen 1 en 2 heeft 11 uur per nacht nodig en 2,5 uur overdag;
• Een kindje tussen 2 en 3 heeft 11 uur per nacht nodig, 2 uur overdag;
• Een kindje van 3 jaar heeft anderhalf uur overdag en 10,5 uur ‘s nachts nodig of 12 uur per nacht
  zonder middagslaapje;
• Als jouw kindje 4 jaar is, slaapt hij of zij gemiddeld 11.5 per nacht.”

“Gemiddeld slapen kinderen tussen 2,5 en 3,5 jaar ’s middags niet meer. Dit proces waarin jouw kind overdag naar helemaal niet meer slapen gaat, kan maanden beslaan. Belangrijk is dat je peuter op de dagen dat hij niet slaapt ’s avonds eerder naar bed gaat. Het kan heel goed zijn dat hij normaal gesproken als hij overdag anderhalf uur slaapt, ’s avonds om acht uur naar bed gaat. Als hij overdag niet slaapt, is het prima om hem al rond half 7 in bed te leggen. Dat is niet te vroeg. Je zult namelijk merken dat als je ‘m pas rond half 8 in bed legt, hij ’s nachts juist onrustig is. Dus zit je in die afbouwperiode en slaapt je kindje overdag niet, zorg dan dat hij lekker op tijd in bed ligt.”

“Er zijn kindjes die ook nadat ze 1 zijn geworden niet zonder hulp van ouders kunnen slapen. Bijvoorbeeld door wiegen, maar ook door fles- of borstvoeding. Dit is een gewoonte geworden en bij die de fles- of borstvoeding heeft het kindje een slaapassociatie. Deze slaapassociatie met de fles of borst kan je doorbreken door simpelweg door de laatste voeding voor bedtijd buiten de slaapkamer te geven en de nachtvoeding(en), die je kindje op die leeftijd ook niet meer nodig heeft, cold turkey niet meer te geven. Grappig genoeg zie je bij deze kinderen vaak ook dat ze dan overdag veel beter gaan eten, omdat ze hun buikje minder met melk vullen.”

“Als je kindje kan staan, kan hij ook weer zelf gaan zitten en liggen. Ga dus niet de hele tijd z’n kamer in om hem weer neer te leggen. Dan weet hij dat, rekent daarop en blijf je aan de gang. Moedig hem aan te gaan liggen maar help hem daar niet bij.”

“Leer als jij je kindje in bed legt bij bedtijd dat hij zelf z’n speentje en knuffel pakt. Door die gewoonte zo vroeg mogelijk aan te leren, zoeken ze ‘m ’s nachts ook zelf en hoef jij er je bed niet meer voor uit te komen.”

“Als kinderen blijven gooien, adviseer ik om duidelijk aan te geven dat ze de knuffel of speen pas terug krijgen als ze rustig gaan liggen. Pas als het kindje dat doet, leg je de speen of knuffel terug op het matras." Geef dat bij de eerste keer teruggeven van de speen of knuffel aan (‘laatste keer’) en laat de speen of knuffel dan ook echt liggen als het kindje weer de spullen uit bed gooit. Doet je kindje het alsnog, ga er niet op in. Hoe hard hij of zij ook gaat gillen of schreeuwen. Als kinderen eenmaal doorhebben dat hun trucje niet werkt, laten ze het in het vervolg wel om dit te blijven doen. Dat voelt even pittig maar de keerzijde is dat je anders tot in den treure ’s avonds en ’s nachts spenen en knuffels aan het rapen bent en dus niet slaapt.”

“Kinderen van 2,5 jaar en ouder betrek ik vaak bij de coaching. Dit doen ouders door van tevoren duidelijk te bespreken wat er gaat veranderen op slaapvlak en hier een positief beloningssysteem aan te hangen. Schaf bijvoorbeeld een slaaptrainer aan die duidelijk qua kleur of plaatje aangeeft wanneer het dag is en het zo duidelijk is voor een peuter of kleuter wanneer hij wél zijn bed uit mag komen. En reken erop dat je peuter of kleuter zo’n drie weken nodig heeft om aangeleerd gedrag te doorbreken. Dus ook als hij altijd gewend is dat je zijn handje vasthoudt voor het slapengaan of dat hij er uitkomt wanneer ‘ie wil. Wil je bepaalde patronen doorbreken? Dan moet je dus een lange adem hebben en consistent zijn. Dat betekent dus ook niet voor één keertje het goedkeuren dat jouw kindje nog voor de lamp aan is uit bed komt. Dan ben je lost. Slaapcoachen raakt ook duidelijk een stuk opvoeding: duidelijke regels en grenzen stellen en daar niet vanaf wijken.”

“Ik raad niet aan de overgang naar een peuterbed op te jonge leeftijd te maken. Pas vanaf 2,5 jaar en liever nog bij drie jaar. Hoe later, hoe beter. Of je kind moet steeds uit zijn of haar bedje klimmen en eruit vallen. Dan is het een ander verhaal. Hoe ouder je kind, des te beter je afspraken kunt maken over wel en niet uit bed komen of roepen in de nacht. Als je te jong over gaat, kun je je veel ellende op de hals halen. Dan begrijpen kinderen nog niet wat de bedoeling is, kan je nog niet echt duidelijke afspraken maken en maken ze snel gebruik van hun vrijheid.”

“1 op de 4 kinderen onder de vijf jaar wereldwijd heeft last van een vorm van slaapproblemen. Je bent dus echt niet de enige. Zie het ook niet als overbodige luxe om slaap issues te tackelen of als falen. Het komt namelijk niet alleen je kind ten goede. Ook voor jullie als ouders en voor het hele gezin. Voor ieders gezondheid, fysiek en mentaal, is het zo belangrijk dat er goed wordt geslapen. Slaap is het fundament van je gezondheid. Het is ook geen verrassing dat niet slapen wordt ingezet als martelmethode wordt ingezet door Navy SEALs. Ik hoor ook van ouders en kinderen dat ze dankzij mijn coaching niet alleen beter slapen, maar ook beter eten en stukken beter in hun vel zitten. "Het levert op zoveel vlakken iets op voor je kind en voor het gezin.”